Het ademhalingsstelsel
Speel het spel hieronder. Stop pas als je alle antwoorden een keer helemaal goed hebt gehad.
Opdracht 6:
Waar gaat de lucht als eerste langs? En daarna? Zet onderstaande onderdelen van het ademhalingsstelsel in de goede volgorde:
Strottenhoofd - Keelholte - Bronchiën - Longblaasjes - Luchtpijptakje - Luchtpijp - Neusholte
Normaal gesproken adem je door je neus. Pas als je hard gaat sporten of als je neus verstopt is (bijvoorbeeld door allergieën) ga je door je mond ademen. Als de lucht binnenkomt in je neus, komt het direct terecht in de neusholte. In de neusholte zit veel neusslijmvlies. Dit neusslijmvlies wordt gemaakt door de slijmproducerende cellen. Misschien een beetje een vies verhaal, maar het heeft zeker een hele belangrijke functie. De lucht die wij inademen is niet altijd schoon. We hebben neusharen om de grotere stofdeeltjes tegen te houden, maar kleinere stofdeeltjes kunnen daar gewoon langs. De kleinere deeltjes blijven wel plakken aan het neusslijmvlies. Door trilharen wordt het slijm, inclusief de stofjes, naar je keel vervoerd (door te trillen!). Uiteindelijk slik je het allemaal door en wordt alles onschadelijk gemaakt door je maagzuur.
De bloedvaten in je neus zitten heel dicht onder de huid. Daarom kun je ook zo makkelijk een bloedneus krijgen. Het bloed dat er doorheen stroomt is erg warm. Dit zorgt er voor dat de ingeademde lucht vochtig wordt. Door het neusslijmvlies wordt de adem ook nog eens vochtig. Dit is heel veel beter voor je longen; als je te veel droge en koude lucht inademt (door bijvoorbeeld door je mond te ademen) kunnen je longblaasjes gaan ontsteken.
Even te veel informatie? Kijk het filmpje van The Iceman (a.k.a. Tim Hofman). Hij heeft heel veel controle over zijn lichaam en heeft hardgelopen op de noordpool in niets meer dan zijn onderbroek. Hieronder geeft hij Humberto Tan een lesje over ademhalen:
De bloedvaten in je neus zitten heel dicht onder de huid. Daarom kun je ook zo makkelijk een bloedneus krijgen. Het bloed dat er doorheen stroomt is erg warm. Dit zorgt er voor dat de ingeademde lucht vochtig wordt. Door het neusslijmvlies wordt de adem ook nog eens vochtig. Dit is heel veel beter voor je longen; als je te veel droge en koude lucht inademt (door bijvoorbeeld door je mond te ademen) kunnen je longblaasjes gaan ontsteken.
Even te veel informatie? Kijk het filmpje van The Iceman (a.k.a. Tim Hofman). Hij heeft heel veel controle over zijn lichaam en heeft hardgelopen op de noordpool in niets meer dan zijn onderbroek. Hieronder geeft hij Humberto Tan een lesje over ademhalen:
Nadat de lucht de neus- of mondholte in is gekomen, gaat het door de keelholte naar de luchtpijp. Tussen de keelholte en de luchtpijp zit het strottenhoofd. In het strottenhoofd zitten je stembanden.
Opdracht 7:
Vind je strottenhoofd (je kan het voelen). Tips:
- Neurie zachtjes (of zeg de letter 'm'). Als het goed is voel je je strottenhoofd trillen.
- Druk je vingers op je keel en slik. Voel je iets bewegen?
In de keelholte komen twee dingen samen. Je ademt lucht in dat via je neus- of mondholte naar je luchtpijp gaat. Je eet en drinkt ook, wat via de mondholte naar de slokdarm gaat. Om te voorkomen dat je eten in je longen komt, sluit het strotklepje je luchtpijp af als je doorslikt. Probeer maar eens te slikken; hoor/voel je iets bewegen?
Naast het strotklepje, heb je ook nog een huig. Je huig kun je zien als je heel ver in je keel kijkt (kijk maar eens bij je buurman/-vrouw, als het mag!). Je huig gaat omhoog als je slikt en sluit je neusholte af, waardoor er geen voedsel of drinken in je neusholte kan komen.
Als dit niet gebeurt kun je je verslikken. Kijk maar eens naar de plaatjes hieronder.
Naast het strotklepje, heb je ook nog een huig. Je huig kun je zien als je heel ver in je keel kijkt (kijk maar eens bij je buurman/-vrouw, als het mag!). Je huig gaat omhoog als je slikt en sluit je neusholte af, waardoor er geen voedsel of drinken in je neusholte kan komen.
Als dit niet gebeurt kun je je verslikken. Kijk maar eens naar de plaatjes hieronder.
Opdracht 8:
Wat zijn de verschillen tussen plaatje 1, 2 en 3 (hieronder)? Waarom zijn die verschillen er?
De luchtpijp moet behoorlijk sterk zijn. Er kan namelijk een hele grote druk op komen te staan. Om er voor te zorgen dat de luchtpijp niet dicht gaat als je inademt, zitten er kraakbeenringen in. Kraakbeen is een soort bot, maar dan heel flexibel. Bijvoorbeeld in de bovenkant van je oor of op het puntje van je neus is ook kraakbeen. Als je daaraan voelt, voel je dat het stevig is, maar toch kan bewegen. Deze ringen die om je luchtpijp heen zitten, geven dus stevigheid.
Zoals op het plaatje hiernaast te zien is, splitst de luchtpijp zich op in twee bronchiën. Deze hebben ook nog steeds kraakbeenringen voor stevigheid. De buisjes worden steeds kleiner en als ze op hun allerkleinst zijn zitten er geen kraakbeenringen meer in, maar alleen nog spiertjes om de buisjes van stevigheid te voorzien. De kleinste buisjes gaan uiteindelijk over in de longblaasjes.
In je longen zit nog steeds slijm, net als in je neus. Trilharen brengen dit naar de keelholte zodat je het uiteindelijk doorslikt. Als je te veel slijm in je longen hebt om het met trilharen naar boven te brengen, hoest je het op. Als je ineens veel stof inademt dat er uit moet (of bijvoorbeeld sigarettenrook) begin je ook te hoesten. Je maakt zo je luchtwegen schoon.
Zoals op het plaatje hiernaast te zien is, splitst de luchtpijp zich op in twee bronchiën. Deze hebben ook nog steeds kraakbeenringen voor stevigheid. De buisjes worden steeds kleiner en als ze op hun allerkleinst zijn zitten er geen kraakbeenringen meer in, maar alleen nog spiertjes om de buisjes van stevigheid te voorzien. De kleinste buisjes gaan uiteindelijk over in de longblaasjes.
In je longen zit nog steeds slijm, net als in je neus. Trilharen brengen dit naar de keelholte zodat je het uiteindelijk doorslikt. Als je te veel slijm in je longen hebt om het met trilharen naar boven te brengen, hoest je het op. Als je ineens veel stof inademt dat er uit moet (of bijvoorbeeld sigarettenrook) begin je ook te hoesten. Je maakt zo je luchtwegen schoon.
Alles gelezen? Maak de quiz hieronder!
Opdracht 9
Voeg de dikgedrukte woorden uit de tekst toe aan je begrippenlijst. Indien mogelijk, zet er een definitie (omschrijving) bij.